Gözlemleme ve Uygulama Egzersizleri
Eğitmenler için bir Giriş
D.Corydon Hammond, Ph.D.
Utah Üniversitesi Tıp Fakültesi
Öğrenciler için dikkatli gözlemci olmak, ne kullanacağını görebilmek ve ne gördüğünü kullanmak önemlidir. Bu yetenek “eşlik etme ve yönlendirme” olarak adlandırılır. Eşlik etme ve yönlendirme; süjenin davranışı üzerinde yorum yapabilme (kabul etme ya da eşlik etme) ve sonra bu davranışı süjeyi terapötik olarak yönlendiren telkinlere adapte etme yeteneğine denir. İleriki sayfalardaki egzersizler dikkatli gözlem ve süjenin davranışının başarılı adapte yeteneği üzerine dizayn edilmiştir. 30-35 dakikalık bir süre gereklidir.
Bu egzersizlere hazırlık olarak, eğitimci adaptasyon kavramı üzerinde ders vermelidir. Yazar sık olarak Erickson’un vaka örneklerini ve onun adaptasyon makalelerini önermiştir (egzersizlerin son örneğine bakın). Bu egzersize geçmeden önce, öğrenciler hipnotik indüksiyon uygulamalarını gözlemleme imkanına sahip olmalı ve indüksiyonları yapmayı denemelidirler.
Sınıfı ikiye bölerek egzersize başlayın. İlk grubu koridora çıkartın ve onlara beş dakikalık indüksiyon kısmında süje rolünü oynayacaklarını söyleyin. Onlara aşağıdaki ders notunun sadece birinci ve ikinci sayfası verilir. İlk sayfada listelenmiş davranışlardan beş tanesini indüksiyon sırasında uygulamalarını söyleyin. Beş dakikalık indüksiyonun sonunda, beş davranışın ne olduğu ve onlara yorum yaptılar mı yoksa telkinlere mi sadık kaldılar uygulayıcıya açıklanır . Eşlerine geri bildirimde bulunduktan sonra, her davranış için verilebilecek olan cevapların modellendiği örnekleri birlikte okumalıdırlar. Bu grup uygulayacakları beş davranışı benimsemeleri açısından koridorda bırakılır.
Eğitmen sonra sınıfın diğer geri kalanı ile buluşur. Bu grup da ders notlarının son dört sayfasını alır. Uygulayıcı rolünü oynayacakları söylenir. İstedikleri herhangi bir indüksiyon tekniği ile partnerlerini hipnotize edecekleri ancak indüksiyonun beş dakika ile sınırlı olduğu söylenir. Süjenin bazı davranışlarda bulunacağı söylenir ve onların hedefinin dikkatlice gözlemlemek, yorum yapmak ve süje tarafından geliştirilen davranışları adapte etmektir. Partnerlerini uyandırdıktan sonra onlara geri bildirimde bulunacağı, birlikte okuyacakları belirtilir. Daha sonra da ders notundaki beş davranışı modellemek için süjelerle uygulayıcıların rollerini değişeceği söylenir.
Egzersiz başlamadan önce bu davranışları birkaç dakikalığına gözden geçirmeleri istenir.
Egzersizin her iki kısmının da tamamlanmasından sonra, sınıfı tekrar birleştirin ve soruları cevaplaması için beş dakika harcayın. Bütün sınıf üyeleri sonra ders notunun geri kalan kısımlarını almalıdır.
Copyright 1984, D.Corydon Hammond, Ph.D.
Utah Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hedef: Bu egzersizin amacı size ve partnerinize dikkatli gözlemlemenin ve hastanın davranışı üzerinde yorum yapmanın ve daha sonra bunu adapte etmenin öğretilmesidir.
Süje 1:
Lütfen aşağıdaki davranışların listesini çalışın. İndüksiyon ve derinleştirmede hipnotik bir süje gibi davranırken bunları uygulayın
A. Kafanı bir yöne daha fazla ve daha fazla yasla, sanki daha rahat bir konuma hareket ettiriyormuş gibi.
B. Bir bacaktaki kasların bazılarını yavaşça salla sanki gerginlik gidiyor. Bunu 30 saniye içinde tekrarlayın ve böylece sanki partnerin onun farkına varmıyor ve bir daha uygula
C. Zaman zaman yutkun
D. Orta derecede gül, huzurlu ancak belirli bir mesafeden.
E. Bir ayağını daha ileri uzat: Düz yerde bırakmaktansa sanki onu rahat ve dinlenmiş bir durumda uzatıyormuş gibi. Eğer partnerin bunu fark etmezse ve adapte etmezse diğer ayağı da ileri uzat.
İndüksiyondan sonra tekrar uyandırıldığınızda, bu listeye tekrar bakın ve uygulayıcınıza bu davranışları ne dereceye kadar olduğu hakkında geri bildirimde bulunun. Aşağıda yukarıdaki her madde için kullanılabilecek bazı yorumlar var. Bu telkinlerin her binin üzerinde beraber gidin ve diğer yapılması mümkün seçenekler üzerine beyin fırtınası yapın.,
- “ ve başını daha rahat olarak ayarlarken, rahatlamanın nasıl da daha derine gideceğini fark edin, yüzüne, boynuna, bütün vücuduna.”
“gece başının bir kenara doğru nazikçe dinlenmesi olağandır, sen rahatlarken, çok huzurlu, uykuya. Çok rahat.”
Farkına varacağın şeylerden birisi de ne kadar derince rahatladığınındır, kafan bir kenara doğru nazikçe dinlenirken.”
“sen daha da rahat bir konuma kendini ayarlarken, acının zihinsel imgelemini de ayarlayabilirsin, daha da rahat olan bir imgelem.”
- “ve sen bacağında seyiren küçük kasları fark ederken, ki bu gerginliğin gerçekten gittiğinin işaretidir, kasların rahatlıyor… gevşiyor … ve dinleniyor.”
“Gece, oldukça rahat dinlenirken… bir kasın nasıl seyirdiğini sıklıkla fark ederiz, vücudumuz uykuya girerken… oldukça huzurlu ve sakin.”,
“gerginlik uzaklaşır ve küçük kasların seyirmesine sebep olurken… fark etmeden duramazsınız, bütün vücudunuzun nasıl gerçekten… gerçekten çok rahatlamış … ve rahat olduğunu.
- “ve zaman zaman yutkunurken, bu rahatlığın batmasının keyfini çıkartabilirsin, daha fazla… ve daha fazla…
“zaman zaman yutkunmak tamamen doğaldır, siz çok derin hipnotik bir hale çekilirken…”
“yutkunduğunuz zaman, rahatlığın nasıl aşağı aktığını hiç fark ettiniz mi, bütün vücuttan aşağı?”
- “deneyimleme sırasında özel mutluluk ve huzur bulacaksın, transın içine daha derine … ve daha derine giderken.”
“ve gerçek bir mutluluk, neredeyse eğlendirici, nasıl hissettiği, sen daha derine … ve daha derine giderken…”
“ve sen özel bir türde keyif bulabilirsin… ya da belki daha da karmaşık tarzda bir sürpriz… sen kendini daha fazla … ve daha fazla transa adarken… Ve şunu fark et; sanki içindeki gülüş, bir şekilde bir kaydırağın daha derin … ve derin bir halini açıyor; gerçekten ne kadar rahat olabileceğini fark ederek.”
“ve bu egzersiz yüzüne gülüş getiren bir tane olmasına rağmen… bilinçdışı zihnin bunları zihnine getiriyor… mutlu… gülen zamanlar ve mekanlar.”
- Vücudunu ayarlaman tamamen normaldir, böylece daha fazla rahatlamış hale geleceksin.
“Bacağını daha rahat bir konumda dinlendirdiğin zaman, bu senin vücudun üzerinde daha az … ve daha az fikir sahibi olmanı sağlıyor, sen geri çekildikçe … ve bir yerler hayal ettikçe… uzakta….”
“ve bacakların daha rahat yerleştirdikçe, kendine ne kadar derine gidebileceğini keşfetmesi için bir fırsat sunuyorsun.”
ROLLERİ DEĞİŞTİRİN VE İKİNCİ SÜJEYE YÖNERGELERİ GÖZDEM GEÇİRMESİ İÇİN ZAMAN TANIYIN.
Süje 2
Lütfen aşağıdaki davranışların listesini çalışın ve indüksiyon ve derinleştirmede hipnotik bir süje gibi davranırken bunları uygulayın
A. Yorgun bir halde bir ya da iki kere esneyin.
B. Büyük, fazlasıyla derin ve iç geçiren tarzda bir nefes alın.,
C. Başınızın kademeli olarak bir yana dinlenmesine izin verin.
D. Elini konumunu ayarlayarak yavaşça hareket ettir. Bir süre sonra ellerinden biri ile tekrarla.
E. Sandalyede bir yana dönün, sanki daha rahat ve daha rahat bir pozisyona dönüyormuş gibi. Bir süre sonra aksi yöne dönün.
İndüksiyondan sonra tekrar uyandırıldığınızda, bu listeye tekrar bakın ve uygulayıcınıza bu davranışları ne dereceye kadar olduğu hakkında geri bildirimde bulunun. Aşağıda yukarıdaki her madde için kullanılabilecek bazı yorumlar var. Bu telkinlerin her birinin üzerinde beraber gidin ve diğer yapılmamış mümkün seçenekler üzerine beyin fırtınası yapın.,
- “esnemeden sonra vücudunun ne kadar daha fazla derine rahatladığını fark ettin mi?
“esnemek oldukça sıklıkla karşılaşılan bir olgudur, uykuya girmeden az öce. Ve nedense esnemek bizi oldukça rahatlatır.
“ve esnemek güzel bir hipnotik duruma göstergesidir”
- (duyulacak kadar bir nefes vermek)” ve nefes verirken, kendine rahatlaması için izin ver.”
“Derin bir nefes aldıktan sonra, daha derine gömülmeye
engel olmazsın.”
“ve bu tür bir huzurlu iç geçirme, mükemmel bir işarettir,
şimdi daha derin bir hipnotik duruma giriyorsun. Sadece
nasıl daha da rahatladığının göstergesi.”
- “ve başın bir yana doğru nazikçe dinlenmeye başlıyor, bütün vücudunun ne kadar rahatladığını göstererek.”
“ve başının bir yana yaptığı her ufak harekette, vücudun rahatlıyor, sen gerginliği dışarı atarken ve rahat huzurlu anıların zihninde gezinmesine izin verirken.”
- “ve şimdi elin biraz daha rahat bir konuma hareket ediyor. Ve bu tamamen normal, istediğini yapmak, daha fazla rahatlık deneyimlemek için, ve kendine bakmak için, böylece başka şeylere dikkat etme ihtiyacın daha fazla azalacak, sadece rahatlık.”
“sağ elin bir parça hareket ederken, o elde değişik bir his hissetmeye başladın mı? Ve o el daha da hafif hissetmeye başladı mı [hafif nefes veriş ile zamanlansın] ve daha hafif, öyle ki şimdi daha da rahat… Ve yukarı doğru çekiliyor mu?”
- “ve sen vücudunu ayarlarken, hafiflik, ve rahatlama ağırlık hislerini fark etmeni istiyorum. Sanki yeni bir durumu alıyor gibi… sanki uçuyormuş gibi hissettiriyor. Sanki kibarca ve huzurluca taşınıyorsun gibi… güvenle, bulutların üzerinde… çimenlerin üzerinde uçuyor.”
“ve sen daha rahat bir duruma dönüşürken, senin ne kadar çok derin hipnotik duruma girmeye hazır olduğunu gösteriyor.”
“ kendini özgür ve rahat hissetmen gerçekten güzel. Sanki gece, rahatını arttırmak için daha da rahat bir pozisyon almak gibi, uyku ile uyanıklık arasındaki zaman; o huzurlu zaman , vücudun oldukça rahat… oldukça huzurlu ve oldukça sessiz. Sanki, vücudun uykuya girecek gibi. Ve sonra sessizlik, o sakinlik zihninde yayılmaya başlıyor. Bu sefer hiçbir şey yapma ihtiyacının olmamasının keyfini çıkartarak, sadece dinlenerek…”
Yazar aşağıdaki tümceleri indüksiyon sırasında devam eden hasta davranışlarında kullanmayı faydalı bulmuştur.
“Bu iyi bir işaret…”
“Bu iyi bir işaret…”
“Bu tipik bir özellik…”
“Bu tipik bir gösterge…”
“Bu mükemmel bir işaret…”
“Bu güvenilir bir gösterge…”
“Bu yeterli bir gösterge…”
“Bu mükemmel bir örnekleme…”
“Bu şunu gösteriyor ki…”
“Bu bir işaret…”
“Bu bir manifesto…”
“Bu şunun göstergesidir…”
“Bu şunun temsilcidir…”
“Eğer …. Fark edersen, bu normaldir.”
“…. Olması tamamen normaldir.”
“ve şimdi şu fark ediyorum ki…”
Erickson, özellikle dirençli süjelerle indüksiyon sırasında, hastanın çok küçük bir hareketine bile yorumda bulunurdu. Aşağıdaki örnek işlemi derinliğine göstermektedir: “şimdi sandalyede otururken… bir parça değişiklik olduğunu fark edeceksin. Ve sol parmağının biraz çekilmeye başladığını fark edeceksin… ve tekrar ne zaman değişiklik olacağını tam olarak bilmiyorsun. İşte böyle, şimdi sandalyede hareket ediyorsun… ve başında yavaşça sol tarafa doğru düşüyor… Ve sen başının yavaşça sola doğru düştüğünü fark edince, göz kapaklarının daha da ağırlaştığını hissetmeye başlayabilirsin… ve yorgun ve oldukça uykulu hissetmeye başlıyorsun. Ancak uyumayacaksın. Bütün hareketlerini fark etmeye başlayacaksın. Ve sol ayağının azıcık kıpırdadığını fark ettin mi? Ve sol ayağının nasıl daha da rahat bir konuma hareket ettiğini fark ettin mi, vücuduna daha fazla rahatlamasına izin vererek… Ve belki de fark etmedin bile, nefes alman yavaşladı, kan basıncın düştü, ve sen hareketsizlik anların yaşamaya başladın. Ve sen orada dinlenirken, çeneni bir parça hareket ettirmeye başladığını fark ettin…”
Erickson’un (1959) şimdi ve burada tekniğini uygulamadaki profesyönelliği aşağıda gösterilmiştir: “sen o sandalyede rahatça otururken, kolçaklarda dinlenen kollarının ağırlıklarını hissedebilirsin. Ve gözlerin açık ve masayı görebilirsin, ve belki farkına bile varamayacağın sıradan göz kırpmaların var sadece. , birinin ayağındaki bir ayakkabı hissini fark edebilirsin ve sonra onu unut. Ve şunu gerçekten biliyorsun ki,kitaplığı görebilirsin ve bilinçdışı zihninin herhangi bir kitap başlığını fark edip etmediğini fark edebilirsin. Ancak şimdi ayakların yerde dinlenirken tekrar ayakkabılarını hissedebilirsin … ve yani zamanda alçalan göz kapaklarını fark edebilirsin… sen yere bakmaya devam ettikçe… ve kolların halen dinlenirken ve bütün bunlar gerçek… ve bunlara dikkat edebilirsin ve onları hissedebilirsin… Ve bileğine bakarsan, sonra da odanın köşesine, muhtemelen görsel alanındaki farklılığı görebilir… ve fark edebilirsin… ve muhtemelen bir çocukken ne zaman bir nesneye bakmanın keyfini çıkarttığını hatırlayabilirsin, sanki çok uzakta sonra da çok yakındaymış gibi, zihnindeki çocukluk anılarında… basit anılardan yorucu hislere doğru sıralanabilirler, çünkü anılar gerçektir. Soyut olsalar bile anılar… sandalye ve masa kadar gerçektir ve yorucu hisler kıpırdamadan oturmaktan gelir… ve bunu kompense etmek için birisi gerinir, vücudunun ağırlığını hisseder ve gözkapaklarının ne kadar ağırlaştığını fark eder ve daha fazla… ve daha fazla rahatlık. Ve söylenenlerin hepsi gerçektir… ve dikkatin gerçektir, daha fazla hissedebilir ve daha fazla algılayabilirsin… ve eline doğru daha fazla… ve daha fazla dikkatini verebilirsin ya da ayağına ya da masaya ya da nefes almana ya da gözlerinin odaklanmasını rahatlatmak için gözlerini kapattığındaki rahatlama hissinin anısına. Ve şimdi rüyaların gerçek olduğunu bildiğine göre, biri sandalyeler görür, ağaçlar ve insanlar ve duyar ve değişik şeyleri hisseder rüyasında… ve bu görsel ve işitsel imgeler sandalye ve masa gibi gerçektir.”(s.9). [Erickson, M.H. (1959). Daha ileri klinik hipnoz teknikleri için: Utilization Techniques. American Journal of Clinical Hypnosis, 2, 3-21. İzin ile yayımlanmıştır].
Bu egzersizdeki eşlik etme ve yol gösterme esas olarak hipnotik indüksiyon sırasındaki sürece odaklanmıştır. Şu fark edilmeli ki, esasında Erickson (1980; Hammond,1985) terapinin tüm sürecini göz önünde bulundurarak. Benzer şekilde, sadece hastanın sözsüz davranışlarını da adapte etmiştir, ve aynı zamanda psikolojik ve zihinsel setleri, arka plan ilgilerini ve konuşma türlerini de vurgulamıştır. Hipnoterapi adaptasyon rolleri aşağıdaki referans listesinde bulunabilir.
