Terapötik Metaforları Oluşturmada Uygulama
D.Corydon Hammond, Ph.D.
Utah Üniversitesi Tıp Fakültesi
Öğrenciler genellikle metafor oluşturmak hakkında düşündüklerinde kendilerini yetersiz hissederler. Ancak ne zaman metaforik seçenekleri küçük bir grupta, gözden geçirme şansları olursa o zaman kendi yeteneklerine olan güvenleri artıyor. Bu yüzden, öğrencilere ders anlatıldıktan ve metaforların değişik örnekleri sunulduktan sonra, onlara metafor oluşturmada bir deneyim sağlanır:
Aşağıdaki egzersizin bir çalışma grubu ortamında ya da sınıfta üç saatlik bir sürede uygulama deneyiminde kullanılır. Sınıf 5-7 kişilik küçük gruplara bölünür. Her gruba 4 farklı konu verilir ve konunun metaforik imkanları hakkında beyin fırtınası yapmaları istenir.
Her bir konuda 15 dakika harcamaları istenir ve en az bir üye sekreter olarak görev alır ve yaratıcı fikirleri yazar. Sekreter çok okunaklı yazmalıdır ki bu fikirler sonra diğer sınıf üyeleri ile paylaşılacaktır.
Bir saat sonunda, her gruptan dört başlıktan birini seçmesi ve onun için tam bir metafor yaratması istenir. Bu metaforu zihinde belirli bir hasta ve o hastanın bir problemini tutarak yapmaları söylenir. Öğrenciler kelime oyunları, serpiştirme teknikleri ve virgülleri nereye koyduklarına dikkat etmeleri istenir; nerede duraklama var, nerede çift anlam var, konusunda cesaretlendirilir.
Küçük gruplar bir saat müddet verilir, ve de bir mola için zaman, burada da metaforlar cilalanabilir. Daha sonra, bu sınıf tekrar birleştirilir. Her grubun sekreteri beyin fırtınası sırasında bu dört konu hakkında çıkan metaforik seçenekleri paylaşırlar. Daha sonra, sekreterlerin metaforları tek tek sınıfa sunması istenir. Sekreterlerin notları toplanır ve metaforlar kopyalanır ve metaforik seçenekler bütün sınıfa dağıtılır.
Aşağıdaki başlıklardan bazıları sıklıkla verilmektedir çünkü hastalarla sıklıkla karşılaşılan ilgilileri temsil etmektedir; bisiklet sürmek, tekne ile açılmak, bowling oynamak, kart oynamak, yemek pişirmek, müzikal bir enstrüman, resim yapmak, golf oynamak, teniz oynamak, kayak yapmak, senfoni konserleri, yüzmek, tenis oynamak, dikiş dikmek, buz pateni yapmak ya da paten kaymak, dalış yapmak, televizyon seyretmek, yeni yerlere seyahat etmek ya da yabancı bir ülkeye ve futbol. Bazen yazar hayatı yansıtan konular verecektir. Örneğin; kırık bir kol ya da bacak, bir köpeğin ölümü, sevilen birinin ölümü, en iyi arkadaşının taşınması, çocukken bir ayrışma battaniyesine sahip olmak, randevularda garip hissetmek, yaşına göre çok kısa ya da uzun olmak, inanılmaz derecede hasta olmak.
Yukarıda tanımlanan bütün potansiyel başlıklar yazarın “Checklist for Utilizing Life Experiences, Interests and Values” kitabında bulunan ilgilerin ve deneyimlerin bir parçasıdır. [bir kopyasını ders notları kısmında bulabilirsiniz. Ed.]
Öğrencilere şu vurgulanır: ilgi alanları ve yaşam deneyimleri sadece metaforik olarak kullanılmaz, ancak o basitçe olay hastanın ilgi alanı ile ilintili metaforik tümce ve kavram kullanmak, genellikle iletişim oluşturacaktır ve hastanın düşünce tarzına etki edecektir. Örneğin, her fırsatta balığa giden bir hasta ile çalışırken girişi takılmak…. Şeklinde kullanılabilir
Bir küçük grup tarafından beyin fırtınası yapılan bazı metaforik alternatifler aşağıda bu sürecin daha net gösterilmesi için verilmiştir.
GELİŞİMSEL PROBLEMLER İÇİN METAFOR OLUŞTURMAK İÇİN PRATİK EGZERSİZ
Aşağıdaki egzersiz Barker’ın (1985) metafor oluşturmayı öğretmek için kullandığı yaklaşımdan bir örnektir.
Jeanette K. 13 yaşında ve oldukça hızlı gelişmeye başladı, hem fiziksel hem de aile ve ev dışında ilgilerini geliştirmeye başladı. Ailesinin üç çocuğundan en büyük olanı. Jeanne ve ebeveynleri arasında son altı aydır ya da o kadar bir sürede gitgide artan çatışma sahneleri oluşuyordu. Bay ve Bayan K. O kadar çok endişeliydiler ki ve daha önceleri iyi davranan çocuklarının dediklerine göre “kontrol edilemez hale” gelmesinden şikayetçiydiler. Endişeleri “kızlarının yanlış kalabalık ile birlikte olması ve bu yüzden uyuşturucuya başlayabileceği şeklinde ancak onunla her konuşma çabaları Jeanette tarafından bir problem olmadığı gerekçesi ile ret edilmiş. O da bu sebepten dolayı sinirleniyor, ve onları evi terk etmekle suçluyor.
Aileler yerel bir aile koruma servisinde danışmanlık alıyorlar. Danışman Bay ve Bayan K’ya ergenin normal gelişim süreci hakkında bir anlayış vermeyi amaçlıyor ve onlara çocuklarına bu aşamada nasıl yardımcı olacaklarına dair yardımcı oluyor. Jeanette katılmayı ret etti, ancak durum karmaşıklaşmaya devam etti. Onlara ne söylenirse söylensin ailesi sorunun halen :Jeanette’te olduğuna inanıyor ve onunla ciddi anlamda bir şeyin yanlış olduğuna inanıyorlar.
Bu ailesel gelişim problemine bir metaforik yaklaşım tasarlayın öyle ki, problemi ebeveyn/çocuk ilişkisinin zorluğu olarak yeniden çerçevelendirsin ve hem Jeanette hem de ailesi bu ikilemi çözümlemek için yollar göstersin.
Kaynak: Barker, P. (1985) Psikoterapide metaforları kullanmak. New York: Brunner/Mazel, s88-89. Yayıncının izni ile basılmıştır.
